← Kthehu te Artikujt Ushqyerje
Publikuar:

Dallo proteinat, yndyrnat dhe karbohidratet

2–3 fjali përmbledhje (shfaqet në listë dhe në Google).

Dallo proteinat, yndyrnat dhe karbohidratet (pa u çmendur me dieta)

Hyrje

A e ke dëgjuar shpesh: “Ha më shumë proteina”, “Mos ha karbohidrate”, “Yndyrnat të shëndoshin”? Dhe pastaj ngatërrohesh… se çdo ushqim duket “i mirë” ose “i keq” sipas kujt e thotë. E vërteta është më e thjeshtë: trupi yt ka nevojë për 3 makronutrientë bazë dhe secili ka punën e vet.

Pikat kryesore

1) Proteinat – “materiali i ndërtimit”

Proteinat janë si tulla për trupin.

  • Ndihmojnë për ndërtim dhe riparim: muskuj, lëkurë, flokë, organe.
  • Janë shumë të rëndësishme kur do të shtosh muskuj ose do të mbash muskujt gjatë dobësimit.

Ku i gjen më shpesh? mish, peshk, vezë, bulmet, por edhe bishtajore (fasule, thjerrëza).

2) Karbohidratet – “karburanti i shpejtë”

Karbohidratet janë burimi i energjisë që trupi e përdor më lehtë, sidomos kur:

  • bën stërvitje më intensive (p.sh. pesha, sprint, intervale).

Burime të mira: fruta, patate, oriz, tërshërë, bukë/produkte integrale, bishtajore. Burime të dobëta (kur teprohen): ëmbëlsira, pije me sheqer, shumë ushqime të përpunuara.

3) Yndyrnat – “energji e qëndrueshme + hormonet”

Yndyrnat janë super të vlefshme, sepse:

  • japin energji të qëndrueshme (sidomos në aktivitet më të qetë dhe më të gjatë),
  • ndihmojnë funksionin hormonal (p.sh. testosteroni, por edhe shumë hormone të tjera),
  • ndihmojnë edhe në shëndetin e përgjithshëm.

Yndyrna të mira: vaj ulliri, avokado, arra/bajame/lajthi, kikirikë, fara kungulli/susami, peshk i yndyrshëm. Yndyrna problematike (kur teprohen): fast food, skuqje të shpeshta, ushqime ultra të përpunuara.

Një detaj që të heq stresin

Trupi nuk djeg vetëm një gjë. Ai përdor gjithmonë një përzierje karbohidratesh dhe yndyrnash, thjesht ndryshon “peshën” e secilës sipas intensitetit. Intesitet i lartë dhe kohë e shkurtër, përdoren karbohidratet, intesiteti i ulët dhe kohë e gjatë, përdoren yndyrnat.

Gabime që bëjnë shumica

  • I demonizojnë karbohidratet. Pastaj bie energjia, bie stërvitja, bie motivimi.
  • I ulin yndyrnat shumë poshtë. Pastaj s’ke ngopje, s’ke stabilitet, dhe hormonet s’punojnë si duhet.
  • Mendojnë se proteina “të dobëson” vetë. Proteina ndihmon shumë, por dobësimi vjen nga bilanci i kalorive + rutina.
  • Merren me detaje të vogla dhe harrojnë bazën: porcionet, kosistenen, gjumin, lëvizjen.

Çfarë të bësh sot

Këtu e ke një rregull super të thjeshtë për çdo vakt (sidomos nëse s’do të numërosh kalori):

  • 1 pëllëmbë ose sa gjysma e pellembes mish dhe cdo varjacion mishi
  • 1-2 grushte karbohidrate (oriz/patate/tërshërë/bukë/fruta) – rrite kur stërvitesh fort, ule kur je më pak aktiv
  • 1 luge e madhe ose ne rastin e arave gjysem grushti (vaj ulliri/arra/avokado)
    • perime sa të duash për volum, shëndet dhe ngopje

Bëje këtë 7 ditë dhe do shohësh që trupi “qetësohet”: energjia rritet, uria bëhet më e kontrollueshme, dhe stërvitja ecën më mirë.

Nëse do ndihmë

Nëse do, më shkruaj në WhatsApp: moshën, peshën, sa herë stërvitesh në javë dhe qëllimin (dobësim apo muskuj) dhe ta kthej në një plan shumë të thjeshtë: sa proteina/karbo/yndyrna të duhen dhe si t’i ndash në vakte pa stres dhe pa uritur. RREGJISTROHU SOT NE PLANET FITNESS !